Niemal każdy kierowca wie, czym grozi jazda po spożyciu alkoholu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli jego zawartość we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila, kierowcy grozi zakaz prowadzenia pojazdów do 3 lat, do 30 dni aresztu i do 5 tys. Zł grzywny; jeśli stężenie alkoholu przekracza 0,5 promila, kierowcy grozi do 2 lat więzienia i utrata prawa jazdy na 10 lat .

Kierujący, będący pod działaniem alkoholu, byli sprawcami 179 wypadków ze skutkiem śmiertelnym (9,0% ogółu wypadków śmiertelnych z winy kierujących), w których zginęły 204 osoby (9,4% ogółu zabitych w wypadkach spowodowanych przez kierujących). Kierujący pod działaniem innego środka byli sprawcami 16 wypadków, które doprowadziły do śmierci 19 osób. Piesi, będący pod działaniem alkoholu, spowodowali 65 wypadków, w których zginęło 65 osób, głównie z powodu nieostrożnego wejścia na jezdnię – 30 wypadków (46,1% wypadków ze skutkiem śmiertelnym spowodowanych przez nietrzeźwych pieszych) oraz stania lub leżenia na jezdni – 20 wypadków (30,8%).

W trakcie analizy powyższych danych statystycznych nasuwają się pytania dlaczego ludzie wbrew prawu i rozsądkowi siadają za kierownicą pod wpływem alkoholu?

Można doszukiwać się rożnych odpowiedzi, wiele wskazuje na czynniki natury społecznej:

a) niska świadomość społeczna wpływu alkoholu na organizm człowieka (przeciętny kierowca nie
wie, w jaki sposób działa on na organizm, jak wpływa na percepcję, reakcje, zdolność postrzegania
rzeczywistości, a nawet ocenę odległości; ludzie nie orientują się, w jakim czasie wypity alkohol
rozłoży się w organizmie i po jakim czasie od spożycia można usiąść za kierownicą);
b) akceptacja społeczna dla prowadzenia samochodu po alkoholu, zwłaszcza w małych i dobrze
znających się społecznościach (nieformalne przyzwolenie na jazdę samochodem po spożyciu
alkoholu, brak reakcji na picie przez kierowców na przykład podczas imprez, a zwłaszcza brak prób
powstrzymania takich osób od prowadzenia samochodu);
c) mity i potoczne przekonania, usprawiedliwiające prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwym, zły
przykład osób o wysokim autorytecie społecznym: księży, polityków, sędziów, lekarzy;
d) lekceważenie przepisów i brak poszanowania prawa;
e) brak uwewnętrznionej normy "zero tolerancji dla nietrzeźwości na drogach"; system wartości,
pozwalający na picie alkoholu i jazdę samochodem;
f) duża dostępność alkoholu w Polsce, między innymi na stacjach benzynowych;
g) czynniki psychologiczne:
- niskie kompetencje psychologiczne kierowców (podkreślono tu brak badań psychologicznych,
które określałyby predyspozycje psychiczne przyszłych kierowców i eliminowały osoby o
nieodpowiednich cechach przed wydaniem prawa jazdy);
- uzależnienie kierowców od alkoholu (statystyki wskazują, że około 30% zatrzymanych podczas
jazdy w stanie nietrzeźwości to osoby uzależnione);
- brak asertywności, uleganie namowom otoczenia;
- tendencje do ponoszenie ryzyka, szukania "adrenaliny" (u wielu osób wypicie alkoholu i jazda w
tym stanie samochodem powoduje uczucie euforii, przyjemnego podniecenia);
- chęć obniżenia napięcia emocjonalnego (niektórzy kierowcy są przekonani, że po "jednym" będą
czuli się spokojniejsi i bardziej zrelaksowani);
- brawura, głupota, nieodpowiedzialność, przekora, awanturniczość, chęć popisania się przed
rówieśnikami (u młodych kierowców);
- przekonanie, iż jest się tak dobrym kierowcą, że alkohol tego nie zmieni;
- poczucie wyjątkowości ("Mnie nie złapią", "Nie będzie po mnie nic widać" itp.).

Warto zwrócić też uwagę na przyczyny, które wynikają z dotychczasowej praktyki postępowania
wobec nietrzeźwych kierowców:
- zbyt rzadkie kontrole policji (brak środków finansowych uniemożliwia częste kontrole
użytkowników dróg i eliminowania nietrzeźwych kierowców);
- brak programów psychokorekcyjnych dla kierowców zatrzymanych za jazdę po pijanemu, brak
wypracowanych metod korygowania postaw w tej dziedzinie;
- brak kampanii społecznych skutecznie przeciwdziałających nietrzeźwości kierowców;
- problem z nieuchronnością kar i przewlekłością procesów sądowych sprawców wypadków
drogowych i kierowców jeżdżących po pijanemu (długo czekają na wejście na wokandę sądową, co wzmaga poczucie bezkarności);
- bezradność służb sprawdzających trzeźwość kierowcy jeszcze przed wyjechaniem autem - obecne zapisy pozwalają mu nie wyrazić zgody na badania. Zadanie jest realizowane w 2022 roku przez Stowarzyszenie Wspólnota Powiatowa w Garwolinie. Zostało dofinansowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego.
 
Poniższe informacje pochodzą z raportu "Wypadki drogowe w Polsce w 2018 roku" Komendy
Głównej Policji - Biuro Ruchu Drogowego (Warszawa 2019), wydanego przez Instytut Transportu Samochodowego. Elżbieta SYMON – Wydział Opiniodawczo-Analityczny Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji.