Po Eucharystii trumna ze szczątkami żołnierza WP, odnalezionego przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN, zostanie przetransportowana na cmentarz parafialny, gdzie spocznie w nowo urządzonej mogile. Nagrobek został sfinansowany ze środków Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN.Państwowa ceremonia pogrzebowa organizowana jest zgodnie z ceremoniałem wojskowym we współpracy z Wojskiem Polskim, proboszczem parafii Przemienienia Pańskiego w Garwolinie oraz rodziną Stanisława Kopika.
Plan uroczystości pogrzebowych por. Stanisława Kopika ps. Zemsta:
11:00 – msza święta w kościele p.w. Przemienienia Pańskiego w Garwolinie
12:00 – przejazd na cmentarz parafialny w Garwolinie
12:30 – uformowanie konduktu przed główną bramą cmentarza, rozpoczęcie ceremonii pogrzebowej
13:45 – zakończenie uroczystości
17 czerwca 1948 r. por. Kopik został zdekonspirowany i zatrzymany na ulicy w Warszawie przez funkcjonariuszy bezpieki. Prawdopodobnie z 17 na 18 czerwca 1948 r. został zamordowany przez funkcjonariuszy UBP - wypchnięty przez okno z drugiego piętra gmachu Urzędu Miejskiego.
* * *
Pochowany pod fałszywym nazwiskiem. Historia odnalezienia por. Stanisława Kopika ps. „Zemsta”
Stanisław Kopik „Zemsta” – żołnierz ZWZ i AK, porucznik Narodowych Sił Zbrojnych, dowódca leśnego oddziału podziemia antykomunistycznego działającego w Beskidzie Żywieckim pod dowództwem kpt. Henryka Flamego „Bartka”, a następnie twórca grupy zbrojnej działającej w Warszawie. 17 czerwca 1948 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy komunistycznej bezpieki, a następnie prawdopodobnie zamordowany przez wypchnięcie z okna drugiego piętra gmachu Miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Jego ciało przekazano do Zakładu Medycyny Sądowej przy ul. Oczki 1.S. Stanisława i Aleksandry, ur. 21 lipca 1914 r. w Słomczynie koło Jeziornej (województwo Mazowieckie). Ukończył cztery klasy szkoły powszechnej w Garwolinie, a następnie pracował jako kuśnierz. Był członkiem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, Ochotniczej Straży Pożarnej i Przysposobienia Wojskowego. 2 listopada 1936 r. rozpoczął służbę w 1. Pułku Strzelców Konnych (PSK) w Garwolinie.
Początkowo był strzelcem konnym, następnie, z dniem 19 marca 1938 r., awansował na stopień kaprala, a od 1 października 1938 r. na stopień podoficera nadterminowego w 1. szwadronie / 1. PSK. W tymże roku ukończył kurs dla podoficerów zawodowych kawalerii w dywizyjnej szkole przy 11. pułku ułanów w Ciechanowie. W stopniu plutonowego Kopik był zastępcą dowódcy plutonu 1. PSK. W czasie Wojny Obronnej 1939 r. walczył w szeregach Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej płk Stefana Roweckiego. W bitwie pod Tomaszowem Mazowieckim został ranny w lewe ramię i dostał się do niemieckiej niewoli. Uciekł ze szpitala i powrócił do Garwolina gdzie związał się z konspiracją antyniemiecką. Wstąpił do ZWZ, a następnie do AK Obwodu Garwolińskiego noszącego kryptonim „Gołąb”. W 1941 r. został postrzelony przez Niemców na polach pod Garwolinem i zagrożony aresztowaniem zaczął się ukrywać. W lipcu 1944 r. wstąpił do Odrodzonego Wojska Polskiego i służył w 1. Samodzielnym Batalionie Chemicznym. Brał udział w walkach 1. Armii Wojska Polskiego na szlaku: Warszawa – Praga – Saska Kępa – Jabłonna – Nowy Dwór Mazowiecki, forsowanie Odry aż po Łabę.
Rozkazem Naczelnego Dowódcy WP Nr 430 z 11 czerwca 1945 r. został awansowany do stopnia podporucznika. Po zakończeniu wojny z dniem 6 października 1945 r. objął funkcję szefa służby chemicznej w 43. Komendzie Odcinka Rajcza Wojsk Ochrony Pogranicza. Rozkazem Personalnym 1. AWP nr 0208 z 4 lipca 1946 r. ppor. Kopik został odznaczony Srebrnym Medalem Zasłużony na Polu Chwały. Następnie został kwatermistrzem 198. Strażnicy WOP w Rycerce Górnej. W okresie pełnionej służby nawiązał kontakt z komendantem Oddziałów Leśnych NSZ kpt. Henrykiem Flame ''Bartkiem''. 7 sierpnia 1946 r., w obawie przed aresztowaniem, zdezerterował ze Strażnicy WOP w Rycerce Górnej.
Awansowany przez Komendę VII. Okręgu Wojskowego NSZ na stopień porucznika zorganizował własny oddział leśny przyjmując pseudonim ''Zemsta''. 14 września 1946 r. oddział leśny dowodzony przez por. „Zemstę” zajął 198. Strażnicę WOP w Rycerce Górnej, wówczas do oddziału dołączyło pięciu podoficerów i żołnierzy WOP. Oddział leśny por. Kopika ''Zemsty'' przetrwał do wiosny 1947 r. 12 marca 1947 r. w kościele pw. Św. Bartłomieja w Lipowej por. Kopik poślubił Danutę Ryłko ps. ''Jagódka''. 15 maja 1947 r. w Lipowej doszło do ostatniego starcia z udziałem oddziału por. "Zemsty". Po tym terminie por. Kopik z żoną wyjechali do Warszawy. W stolicy por. Kopik zorganizował grupę zbrojną. 17 czerwca 1948 r. por. Kopik został zdekonspirowany przez byłego podkomendnego, agenta UBP, Józefa Pydycha ''Wiewióra'' i zatrzymany na ulicy w Warszawie przez funkcjonariuszy bezpieki. Prawdopodobnie z 17 na 18 czerwca 1948 r. został zamordowany przez funkcjonariuszy UBP wypchnięty przez okno z drugiego piętra gmachu Urzędu Miejskiego.
Ciało por. Kopika zostało przekazane do Zakładu Medycyny Sądowej przy ul. Oczki 1 w Warszawie. Pochowany został potajemnie w Warszawie, w grobie nieoznaczonym prawdziwym imieniem i nazwiskiem. Od 10 listopada 2022 roku będzie już inaczej. /życiorys por. Kopika na podst. oprac. dr. Tomasza Greniucha, pozostałe informacje uzyskane z IPN/
Wiosną 2021 r. zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, po kilku latach badań historyczno-archeologicznych, odnalazł szczątki Stanisława Kopika w Kwaterze „C” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Notę identyfikacyjną odebrali bratankowie ofiary 22 lipca 2022 r. w Belwederze.
- Punktem wyjścia do rozpoczęcia poszukiwań szczątków por. „Zemsty” była analiza rejestru zwłok, które przekazywano do Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Warszawskiego. To w tej księdze, pod datą 18 czerwca 1948 r. odnotowano przyjęcie ciała mężczyzny o nazwisku Wiktor Kopczyński. Zwłoki zostały przekazane przez Wojskową Prokuraturę Rejonową w Warszawie, a jako przyczynę zgonu podano „samobójstwo – skok z wysokości” – mówi prof. Krzysztof Szwagrzyk, dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
Prawdopodobnym powodem przekazania zwłok Stanisława Kopika jako Wiktora Kopczyńskiego był fakt, iż podczas pobytu w Warszawie posługiwał się on dokumentami wytworzonymi na fałszywe nazwisko. W dokumentacji Zakładu Medycyny Sądowej nie było jednak wskazania czy zwłoki zostały przekazane do badań naukowych, czy też po dokonanych oględzinach wydano je do pochówku na jednym ze stołecznych cmentarzy.
Światło na sprawę poszukiwań szczątków Stanisława Kopika (a także innych osób zamordowanych przez Urząd Bezpieczeństwa) rzucił fakt przekazania historykom BPiI IPN dokumentacji Cmentarza Wojskowego na Powązkach obejmującej m.in. ewidencję pochówków. Przebadanie tego obszernego zbioru, obejmującego m.in. nazwiska zmarłych oraz instytucję przekazującą, pozwoliło wytypować nie tylko domniemane miejsce pogrzebania zwłok „Zemsty”, ale również wielu innych osób.
Pierwszy etap prac poszukiwawczych w Kwaterze C zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji przeprowadził wiosną 2019 r. Wyniki badań pozwoliły ustalić rzeczywistą sekwencję pochówków oraz zweryfikować ją z zachowaną ewidencją grobów w tej kwaterze. Ponowna analiza pozwoliła wytypować miejsca, w których mogą znajdować się szczątki Stanisława Kopika oraz innych ofiar komunizmu, tj. Stanisław Stankiewicz czy Antonina Łomot. Drugi etap badań, obejmujący precyzyjne typowanie miejsca, przeprowadzono w maju 2021 r.
- Na terenie Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie, w miejscu uchodzącym za kwaterę powstańczą, odkryliśmy groby ofiar terroru komunistycznego. Powróciliśmy na to miejsce z naszym zespołem, aby wznowić poszukiwania rozpoczęte w 2019 roku. Naszym celem było odnalezienie szczątków trzech osób: dwóch mężczyzn i jednej kobiety. Z przeprowadzonych badań archiwalnych oraz wyników prac terenowych zrealizowanych dwa lata temu wynika wysokie prawdopodobieństwo, iż odnajdziemy szczątki poszukiwanych osób – mówił w trakcie prac prof. Krzysztof Szwagrzyk.
W efekcie zrealizowanych prac podjęto szczątki trzech osób. Dotychczasowe wyniki badań genetycznych potwierdziły tożsamość dwóch z nich: Stanisława Kopika oraz Stanisława Stankiewicza. Ich identyfikację ogłoszono uroczyście 22 lipca br. w Belwederze.
.jpg)
źródło: IPN
EŁ
Kwiecień 2024
