Księżna Anna z rodu Radziwiłłów prowadziła tę politykę osobiście jako regentka, czyli osoba, która po śmierci władcy panuje w imieniu jego małoletniego potomka do czasu, aż ten będzie mógł przejąć rządy. Była matką ostatnich Piastów mazowieckich i po śmierci męża, Konrada III Rudego panowała, gdy jej synowie byli jeszcze dziećmi. Miała naprawdę ciekawy żywot: silne i skutecznie odpierane naciski z Krakowa na szybsze włączenie Mazowsza do Korony, pieniądze, możnowładcy, bunt poddanych, wycelowany w jej osobę „czarny PR” z hasłami rozrzutności i niemoralnego prowadzenia się – niemal gotowy scenariusz na serial konkurencyjny do znanej „Korony Królów”.
Naukowcy, którzy zebrali się na zamku w Liwie na poprzedzającej otwarcie wystawy konferencji, bilansowali rządy księżnej Anny dodatnio: zręczna polityk, dobry gospodarz dla Mazowsza. – Do „robienia polityki” potrzebne było wtedy to, co teraz: znajomości, koneksje i pieniądze. W tamtych czasach regencja nie była normą. Praktykowano ją na Mazowszu i w księstwach śląskich, ale na przykład u Jagiellonów już nie. Anna była córką wojewody wileńskiego i wielkiego kanclerza litewskiego, Mikołaja Radziwiłłowicza, który był pierwszą osobą na Litwie po wielkim księciu. Przygotowanie polityczne i wysokie koneksje wyniosła więc z domu. Za jej rządów Mazowsze rozkwitło nie tylko politycznie, ale i gospodarczo ¬– ocenia dr Marta Piber-Zbieranowska z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk.
Dyrektor liwskiego muzeum, Eliza Czapska uzupełnia: – W tym roku minęła 500. rocznica śmierci księżnej. Chcemy przypomnieć jej postać, bo to, że matka ostatnich Piastów była Litwinką, pokazuje jak zróżnicowane i złożone są nasze dzieje. Dzisiaj, kiedy tak ważna jest różnorodność kulturowa, kiedy przybyło do nas wielu naszych sąsiadów z Ukrainy, warto przypomnieć, że nie zawsze byliśmy narodowym monolitem.
Jeden z uczestników wtorkowej konferencji, Karolis Čižauskas z Wydziału Historii Uniwersytetu Wileńskiego mówi, że związki dynastyczne między Mazowszem a Litwą były bardzo silne: – Wiele żon książąt mazowieckich pochodziło z rodu Giedyminowiczów. To nie przypadek ani ciekawostka: droga z Litwy do Wschodniej Europy prowadziła przez Polskę i przez Mazowsze.
Wystawa „Anna z Radziwiłłów Księżna Mazowiecka 1475-1522” będzie czynna przez całe lato.
ZOBACZ ZDJĘCIA
AB/DW
Paźdzernik 2025
