W ramach realizacji tego etapu prac założono m.in. następujące działania: usunięcie luźnych fragmentów spoinowania odsłoniętych cegieł z konstrukcji ołtarza, założenie opasek zabezpieczających krawędzie zachowanych fragmentów okładziny stiukowej, wzmocnienie pęknięć konstrukcyjnych zachowanych elementów ołtarza, oczyszczenie zachowanych fragmentów okładziny stiukowej i dekoracji sztukatorskiej oraz wzmocnienie strukturalne osłabionych partii sztukaterii.

Ołtarz w Kaplicy Matki Boskiej Loretańskiej kościoła pofranciszkańskiego jest dziełem murowanym z cegły i tynkowanym. W wierzchniej warstwie wykończeniowej wyłożony warstwą wielobarwnego stiuku naśladującego marmur. Ołtarz składa się z części cokołowej oraz artykułowanej pilastrami partii retabulum i zwieńczenia. Natomiast kaplica jest stosunkowo niewielkim tworem architektonicznym na rzucie pionowego prostokąta z osią wzdłużną rozpiętą na kierunku wschód zachód. Prowadzi do niej obszerne wejście zamknięte od góry półkolistą arkadą wspartą po bokach na dwóch parach pilastrów o rokokowych kapitelach w formie. Pośrodku sklepienia znajduje się kolisty otwór ujęty sztukateryjnym profilowanym obramieniem prowadzący do wnętrza wieżyczki – latarni.

Historia Kaplicy Loretańskiej w Drohiczynie związana jest przede wszystkim z dziejami drohickich franciszkanów, których sprowadzono w XIV w. Początkowo klasztor drohiczyński należał do prowincji czesko-polskiej i jej wileńskiej wikarii. Kościół i klasztor franciszkanów były początkowo budowlami drewnianymi. Murowaną świątynię wzniesiono ok. 1715 roku.

Kaplica Loretańska powstała przy klasztorze franciszkańskim w ostatnich latach XVII w. i była kolejną realizacją rozpowszechniania w Polsce kultu loretańskiego niezwykle popularnego wśród zamożnej szlachty i magnaterii, a znajdującego również odbicie wśród wiernego ludu. W kaplicy na ścianie wschodniej umieszczono ołtarz, w którego centrum funkcjonował obraz Matki Boskiej Loretańskiej. Obraz był otaczany wielką czcią i uważany za cudowny, co znajdowało odbicie w licznych ofiarach – informuje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Kaplica Loretańska od czasów kasaty klasztoru franciszkanów – jej bezpośrednich opiekunów, była wraz z całym kościołem poklasztornym systematycznie niszczona. Wynikało to głównie z nastawienia najpierw rosyjskich zaborców, potem kwaterującego tu wojska.

Największe zniszczenia kościoła i samej kaplicy nastąpiły podczas II wojny światowej. Po wkroczeniu armii radzieckiej we wnętrzu kościoła urządzono śmietnik. Podczas ewakuacji przed nadchodzącymi wojskami niemieckimi sowieci podpalili kościół dopełniając jego zniszczenia.

Kaplicę Loretańską powszechnie uznawano za najpiękniejszą na Podlasiu. Przez liczne analogie udało się ustalić, iż dekoracja została wykonana najprawdopodobniej przez artystów i rzemieślników ze środowiska wileńskiego. W 2018 roku podjęto decyzję o rozpoczęciu prac remontowych i rekonstrukcyjnych, które mają doprowadzić do przywrócenia pierwotnej, dekoracyjnej oraz estetycznej formy we wnętrzu kaplicy. Prace te przebiegają według programu prac konserwatorskich opracowanych przez konserwatora dzieł sztuki pod nadzorem PWKZ – dodaje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.

Kościół pofranciszkański p.w. Wniebowzięcia NMP, jako część zespołu klasztornego, został wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w 1966 roku.

W latach 2019-2021 podlaska konserwator zabytków przyznała Parafii Rzymskokatolickiej p.w. Trójcy Przenajświętszej dotacje o łącznej kwocie 120 000 zł na prace konserwatorskie we wnętrzu kaplicy loretańskiej.







Źródło:  PWKZ
ABol  [MSz]